Sırbistan Siyasi Sistem
Sırbistan’ın siyasi sistemi, yasama, yürütme ve yargı erklerinin ayrıldığı bir parlamento cumhuriyetidir. Bu sistem, demokratik süreçlere dayalı bir yönetim yapısını yansıtır ve Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik hedefiyle uyumlu reformlar içermektedir.
Başkanlık ve Yürütme
Başkan, Sırbistan’ın devlet başkanıdır ve beş yıl süreyle halk tarafından doğrudan seçilir. Mevcut başkan Aleksandar Vučić, 2022’de yeniden seçilmiştir. Başkanın yetkileri arasında ülkeyi temsil etme, başbakan adayını önerme, büyükelçileri atama ve ordunun komutanlığını yapma yer alır. Özellikle dış politikada önemli bir rol oynar, ancak son yıllarda başkanın etkisi, formal yetkilerden daha geniş bir şekilde tartışma konusu olmuştur. Örneğin, Freedom House raporlarına göre, Vučić’in liderliği, hükümet üzerinde de facto bir başkanlık sistemi yaratmıştır (Freedom House 2023 Raporu).
Başbakan ise hükümetin başıdır ve ulusal meclise hükümet programını sunar. Miloş Vučević, 2 Mayıs 2024’te başbakan olarak atanmış, ancak 28 Ocak 2025’te Novi Sad’daki tren istasyonu çatı çökmesiyle ilgili protestolar nedeniyle istifa etmiştir. Şu an geçici olarak görevdedir ve ulusal meclisin istifasını kabul etmesi bekleniyor (Wikipedia – Sırbistan Başbakanı).
Yasama Organı: Ulusal Meclis
Ulusal Meclis, Sırbistan’ın tek meclisli yasama organıdır ve 250 üyeden oluşur. Üyeler, dört yılda bir orantılı temsil sistemiyle seçilir ve seçimlerde %3 barajı uygulanır. Meclis, kanun yapma, bütçe onaylama ve hükümeti denetleme gibi yetkiler taşır. Hükümet, ulusal meclise karşı sorumludur ve güvensizlik oyuyla görevden alınabilir
Yargı ve Son Reformlar
Sırbistan’ın siyasi sistemi, 2006 anayasasına dayanır, ancak 2022’de yapılan bir referandumla yargı sisteminde önemli değişiklikler kabul edilmiştir. Bu değişiklikler, yargıç ve savcıların seçim yöntemlerini düzenleyerek yargının bağımsızlığını artırmayı hedeflemiştir. Değişiklikler, AB üyelik sürecinde bir adım olarak görülmüş ve %60,48 “Evet” oyuyla onaylanmıştır (2022 Anayasa Referandumu).
Güncel Durum ve İstikrarsızlık
Son dönemde, özellikle Novi Sad’daki tren istasyonu çatı çökmesi (15 kişinin ölümüne neden olmuş) sonrası başlayan protestolar, siyasi istikrarı etkilemiştir. Protestolar, yolsuzluk ve hükümetin sorumluluğu üzerine yoğunlaşmış ve başbakanın istifasına yol açmıştır. Bu durum, yeni bir hükümetin oluşumu veya erken seçim olasılığını gündeme getirmiştir. Şu anki durum, Sırbistan’ın siyasi geleceği açısından belirsizdir ve muhalefet, geçici bir hükümet talep etmektedir (Reuters – Protestolar ve İstifa).
